Hoewel de kunstenaar die bekend staat als Vincent Van Gogh een arsenaal aan meesterwerken heeft, zullen weinigen betwisten dat zijn beroemdste werk « Sterrennacht » is. Het is geschilderd vanuit zijn kamer op de eerste verdieping van een gesticht waar hij zichzelf had opgenomen na een zenuwinzinking (waarbij hij een deel van zijn oor afsneed) en toont de nachtelijke hemel gezien vanuit zijn raam. Wetenschappers hebben nu vastgesteld dat de grootste ster waarschijnlijk de planeet Venus. Van Gogh voegde het dorp uit zijn eigen verbeelding toe omdat hij dat nodig vond.
Interessant genoeg was Van Gogh, gezien de blijvende populariteit van de Sterrennacht, lang niet zo enthousiast over zijn werk. Hij beschreef het aan zijn broer Theo als een « mislukking » en zou hebben geschreven: « Al met al vind ik alleen het korenveld, de berg, de boomgaard, de olijfbomen met de blauwe heuvels en het portret en de ingang van de steengroeve redelijk goed en de rest zegt me niets » In plaats van het oneens te zijn, zoals zoveel kunstliefhebbers die na hem kwamen, zou zijn broer zijn teruggekeerd: « Ik voel duidelijk wat je bezighoudt in de nieuwe doeken, zoals het dorp in het maanlicht … maar ik voel dat het zoeken naar stijl tanende is. » het ware gevoel van de dingen. »
Helaas zou Van Gogh nooit de liefde en fascinatie ervaren die kunstliefhebbers voor zijn populairste werk zouden voelen. Pas na zijn dood kregen zijn schilderijen grote bekendheid. Sterrennacht, nu te zien in New Yorks Museum of ModernArtis veruit zijn populairste werk en wordt elk jaar door duizenden kunstliefhebbers bezocht.
Maar wat fascineert het publiek sinds Van Goghs dood al tientallen jaren aan de Sterrennacht?
De allure van de Sterrennacht
Zoals bij elk groot kunstwerk is het moeilijk te verklaren waarom het zo populair is. Grote kunst spreekt verschillende mensen op verschillende manieren aan. Het zou te maken kunnen hebben met het mysterie en de waanzin rond het leven van Van Gogh. Er is iets fascinerends aan iemand die op de rand van waanzin staat. De gekwelde kunstenaar Vincent Van Gogh is misschien wel een van de beste voorbeelden in de geschiedenis van een onbegrepen genie die pas werd gewaardeerd toen zijn leven al lang voorbij was. Zijn hele leven en carrière werden gekenmerkt door strijd en critici die zijn werk niet waardeerden. « Starry Night » werd gemaakt op het hoogtepunt van zijn creativiteit, maar op een moment dat hij leed aan grote psychologische problemen. Dit feit alleen al maakt « Sterrennacht » tot een meeslepend schilderij, want je kunt je niet anders dan afvragen wat er in Van Gogh’s hoofd omging tijdens het schilderen. De Sterrennacht werd, net als veel andere schilderijen van Van Gogh, geschilderd in de impressionistische stijl. Dit in tegenstelling tot andere schilders uit die tijd die zich richtten op meer realistische en fotografische schilderijen. Van Gogh richtte zich in plaats daarvan op een idealistische versie van wat hij zag en de gevoelens die een plek of object bij hem opriep. Dit betekende ook dat hij de vrijheid had om creatieve versieringen toe te voegen, wat hij deed door de cipresboom op de voorgrond toe te voegen.
De cipres had een grote fascinatie voor Van Gogh (zoals te zien is op zijn schilderij). Korenveld met cipressen (zie illustratie hierboven) en men kan zich afvragen welke gevoelens deze toevoeging moest oproepen bij de kijker van het schilderij. Cipressen werden meestal doodsverschijnselen genoemd, wat tot de veronderstelling zou leiden dat de Sterrennacht een droevige of zelfs onheilspellende afbeelding was van een dorp voor het aanbreken van de dag. Misschien was de ochtend een voorbode van de dood, misschien symboliseerde de naderende zonsopgang de hoop op een nieuwe dag na de donkere nacht van verlies.
Een nadere beschouwing van hoe Van Gogh zelf de dood zag suggereert echter dat de aanwezigheid van de cipres een symbool van hoop is. Er wordt gezegd dat hij zei: « Naar de sterren kijken doet me altijd dromen » Waarom, vraag ik me af, zouden de lichtgevende stippen aan de hemel niet net zo toegankelijk zijn als de zwarte stippen op de kaart van Frankrijk? Net zoals we de trein nemen om in Tarascon of Rouen te komen, accepteren we de dood om een ster te bereiken. » Hier lijkt het erop dat hij de dood zag als het startpunt voor iets dat helderder en mooier is dan het sterfelijke leven kan bieden.
Boeiende penseelstreken
Toch voelen sommigen zich aangetrokken tot de Sterrennacht vanwege de stijl. Van Gogh gebruikte dikke penseelstreken en verbluffende kleurcontrasten op een manier die abstract genoeg is om de kijker te boeien en hem uit te nodigen zijn eigen interpretaties te ontwikkelen over wat de donkere cipresboom onheilspellend boven het kleine dorp uittorent of wat de heldere wervelingen van sterren en hemellichamen zouden kunnen betekenen. Desondanks is het realistisch genoeg voor de kijker om te herkennen wat elk object in de echte wereld moet voorstellen en biedt het hen een nieuwe manier om vanuit hun eigen raam naar de nachtelijke hemel te kijken.
Je zou kunnen veronderstellen dat een deel van de blijvende aantrekkingskracht van Starry Night is dat deze betoverende kleuren, penseelstreken en texturen werden geïnspireerd door iets alledaags als de nachtelijke hemel. Dat Van Gogh iets schijnbaar eenvoudigs en onopvallends in zoiets moois veranderde, stelt ieder van ons in staat om de wereld door een nieuwe lens te bekijken en de schoonheid om ons heen te waarderen.
Als je thuis wilt genieten van de klassieke schoonheid van Starry Night, bekijk dan onze Van Gogh Sterrennacht MOVA Wereldbol voor een werkelijk unieke interpretatie van Van Goghs beroemdste schilderij.
